Hộ kinh doanh có sử dụng lao động ký hợp đồng từ 1 tháng trở lên thì bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) cho người lao động và chủ hộ kinh doanh. Đây là một trong những quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ về quy trình và hồ sơ cần chuẩn bị khi tiến hành đăng ký BHXH lần đầu cho hộ kinh doanh.
1. Cơ Sở Pháp Lý
Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, có một số quyết định quan trọng cần lưu ý như:
- Quyết định 490/QĐ-BHXH: Quy định về việc tham gia bảo hiểm xã hội của hộ kinh doanh.
- Quyết định 1040/QĐ-BHXH: Quy định chi tiết hơn về thủ tục và hồ sơ cần chuẩn bị để hộ kinh doanh đăng ký BHXH.
Những quy định này sẽ là nền tảng cho các hộ kinh doanh trong việc hiểu và thực hiện đúng nghĩa vụ bảo hiểm xã hội.
Làm thế nào để đăng ký BHXH lần đầu cho hộ kinh doanh?
2. Hồ Sơ Đăng Ký BHXH Lần Đầu Cho Hộ Kinh Doanh
Khi thực hiện đăng ký BHXH lần đầu, hộ kinh doanh cá thể cần chuẩn bị các hồ sơ sau:
- Tờ khai đơn vị tham gia BHXH, BHYT (Mẫu TK3-TS): Để xác nhận thông tin của đơn vị đăng ký.
- Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS) cho từng người lao động: Tần suất sử dụng mẫu này có thể tăng lên nếu có sự thay đổi lao động.
- Danh sách lao động tham gia BHXH, BHYT (Mẫu D02-TS): Cần liệt kê rõ ràng thông tin của từng lao động để cơ quan BHXH dễ dàng xử lý.
- Hợp đồng lao động với từng người lao động: Phải có chữ ký của cả chủ hộ và người lao động.
- Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh (bản sao): Đây là chứng từ giúp xác minh tính hợp pháp của hộ kinh doanh.
- CMND/CCCD của người đại diện hộ kinh doanh: Cần có lẽ để chứng minh danh tính của người đại diện.
Bên cạnh đó, trong một số trường hợp, cơ quan BHXH có thể yêu cầu bổ sung các giấy tờ khác tùy theo thực tế từng địa phương.
Lưu Ý
Người lao động thuộc diện được hưởng quyền lợi BHYT cao hơn cần chuẩn bị giấy tờ chứng minh quyền lợi bảo hiểm y tế nếu có, theo Mẫu Phụ lục 03 ban hành kèm theo Quyết định 948/QĐ-BHXH.
3. Trình Tự Thực Hiện Thủ Tục Đăng Ký BHXH Lần Đầu
Quy trình đăng ký BHXH lần đầu cho hộ kinh doanh sẽ được thực hiện qua các bước sau:
Bước 1: Chuẩn Bị Hồ Sơ
Đảm bảo rằng tất cả các giấy tờ đã được chuẩn bị đầy đủ và chính xác theo hướng dẫn.
Bước 2: Nộp Hồ Sơ
Có thể nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan BHXH cấp quận/huyện nơi đặt trụ sở hộ kinh doanh hoặc nộp trực tuyến qua cổng BHXH điện tử. Thời gian nộp hồ sơ chậm nhất là sau 30 ngày kể từ ngày ký HĐLĐ.
Bước 3: Nhận Kết Quả
Sau khi nộp hồ sơ, hộ kinh doanh sẽ nhận kết quả xử lý từ cơ quan BHXH trong thời gian thường từ 5 đến 7 ngày làm việc. Khi hoàn tất thủ tục, bạn sẽ được cấp sổ bảo hiểm xã hội và thẻ bảo hiểm y tế cho người lao động và chủ hộ kinh doanh.
4. Mức Đóng Bảo Hiểm Xã Hội Năm 2025
Theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 31 của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, hộ kinh doanh có thể lựa chọn tiền lương cơ sở để đóng BHXH. Mức lương cơ sở được quy định tối thiểu là 2.340.000 đồng và cao nhất là 20 lần mức lương cơ sở (46.800.000 đồng).
Tỷ Lệ Đóng BHXH
Theo Điều 33 của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, tỷ lệ đóng BHXH cho chủ hộ kinh doanh là 25%, bao gồm:
- 3% vào quỹ ốm đau và thai sản.
- 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Ví Dụ Cụ Thể
Nếu chọn mức lương cơ sở là 2.340.000 đồng/tháng, thì mức đóng BHXH bắt buộc tối thiểu sẽ là:
- 25% × 2.340.000 = 585.000 đồng/tháng.
Đối với người lao động, mức đóng sẽ tương ứng với 10.5% mức lương của họ, giống như các doanh nghiệp khác.
Kết Luận
Qua bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về thủ tục tham gia BHXH lần đầu dành cho các hộ kinh doanh. Quy trình thực hiện và hồ sơ cần chuẩn bị không quá phức tạp. Tuy nhiên, việc chuẩn bị đầy đủ giấy tờ và thông tin chính xác sẽ giúp việc đăng ký diễn ra suôn sẻ hơn.
Câu Hỏi Thường Gặp
1. Mức phạt nếu không đăng ký BHXH cho người lao động là bao nhiêu?
Theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP, mức phạt có thể từ 12-25% tổng số tiền phải đóng BHXH, tối đa không quá 75 triệu đồng cho mỗi hành vi vi phạm.
2. Chủ hộ kinh doanh có cần tham gia BHXH bắt buộc không?
Có, chủ hộ kinh doanh phải tham gia BHXH bắt buộc. Từ ngày 01/07/2025, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định rõ việc này.
3. Phương thức đóng BHXH là gì?
Hộ kinh doanh có thể lựa chọn phương thức đóng là 03 hoặc 06 tháng đóng một lần với cơ quan bảo hiểm xã hội.
Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn trong việc thực hiện nghĩa vụ BHXH cho hộ kinh doanh.
